Het beleidsdoel Toekomstbestendig economisch vestigingsklimaat is vastgesteld in het omgevingsbeleid. De uitwerking van dit beleidsdoel vind je via deze link .
Beleidsprestatie 4-1-1 Innovatie economie
Wat willen we bereiken?
Nederland, en hiermee dus ook Zuid-Holland, is een kenniseconomie. Innovatie is een essentieel onderdeel van zo’n economie. Het stimuleren van innovatie doet de provincie door kennisontwikkeling en kennisdeling tussen ondernemers, kennisinstellingen en overheden te stimuleren. Denk aan samenwerkingsverbanden bewerkstelligen, digitale technologieën helpen ontwikkelen en onderzoeksprojecten financieren om toepassing van innovatie mogelijk te maken.
De economie staat onder druk omdat deze nog sterk leunt op fossiele en analoge productieprocessen. Tegelijkertijd staat de provincie voor tal van uitdagingen, op het gebied van stikstof, klimaat, human capital, schone en betaalbare energie, en een gezonde en inclusieve leefomgeving. De provincie helpt de transitie naar een duurzame en digitale economie te versnellen door in te zetten op innovatie. Hiermee wordt de economie toekomstbestendig gemaakt.
Verschillende beleidsmaatregelen zijn ingericht om aan bovenstaande doelen een bijdrage te leveren.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
In 2024 liet een aantal subsidieontvangers na de Najaarsnota weten dat hun activiteitenprogramma later startte of langer nodig had dan door hen ge dacht. De lastnemingen van de provincie volgen de bijgestelde activiteitenprogramma’s en die pasten we dus aan. Van de Mkb-innovatiestimulering Topsectoren (MIT) zijn enkele subsidies juist sneller gestart dan gedacht. Bij Jaarrekening 2024 zijn hiervoor de bedragen positief of negatief beklemd, of in de nieuwe egalisatiereserve subsidies gestort. Zo kunnen ze worden overgezet en meegenomen naar het budget 2025. Per saldo is er in het domein economie (het gehele Beleidsdoel 4-1 waarvan het grootste deel zich in Beleidsprestatie 4-1-1 bevindt) ongeveer even veel versneld als vertraagd. Het effect in 2025 is zeer beperkt.
Innovatie infrastructuur versterken door de ontwikkeling van campussen en fieldlabs te versnellen
De uitvoeringsprogramma’s voor dit onderwerp voor het jaar 2025 blijven bij de Voorjaarsnota voor het grootste deel gewoon in stand. Op enkele plekken worden plannen aangepast:
Cofinanciering EFRO
De provincie zet eigen, jaarlijkse co-financieringsmiddelen in . Dit voegen we toe aan EU- en rijksmiddelen voor innovatieprogramma's (met name het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling, EFRO). Bijwerking van algemene planningen zorgde voor bijstelling van de eigen provinciemiddelen. De invloed is € 0,2 miljoen minder lasten in 2025 en € 0,2 miljoen meer in 2026.
Innovatie stimuleren binnen specifieke clusters
- Het onderwerp Aerospace speelt zich voor een belangrijk deel af in en om het ESA ESTEC complex in Noordwijk. D e bouw van een basisgebouw op het terrein, het Basecamp, is onderdeel van de regiodeal die het Rijk een paar jaar geleden sloot met de provincie Zuid-Holland en gemeente Noordwijk. Dit moet zorgen voor een aantrekkende werking voor bedrijven en organisaties uit de sector. De provincie draagt hieraan financieel bij met ongeveer € 3 miljoen. Dit bedrag is al gedekt. De bouwplannen zijn een paar keer aangepast. In de loop van 2025 wordt de definitieve partner bekend die het gebouw gaat lever en. Het uitgavenpatroon van de bouwer wordt in de meerjaarsbegroting van de provincie verwerkt zodra het plan voldoende is uitgewerkt.
- Een paar jaar geleden droegen we bij aan de start van de regionale European Digital Innovation Hub ( EDIH). Dit heet inmiddels DigitalZH. We verwachten in 2025 een overeenkomst te sluiten voor de nieuwe fase van dit onderwerp. We dragen dan opnieuw bij (€ 1,3 miljoen). Omdat de uitvoering van de activiteiten in 2026 start, zetten we een eerste € 0,7 miljoen alvast klaar in de reserve. Dit bedrag wordt voor het jaar 2026 ter begroting gebracht.
- In aanloop naar de Voorjaarsnota hielden we rekening met de wijzigende internationale verhoudingen. We pasten onze onderwerpen gedeeltelijk aan en keken welke voorrang kregen. Voor het onderwerp mkb en defensie wordt € 0,1 miljoen begroot voor 2025. In de economiereserve is € 1 miljoen vrijgemaakt voor uitgaven na 2025.
Innovatie stimuleren in het midden- en kleinbedrijf (MKB)
Vroege Fase Financiering
We stellen voor om bij de Voorjaarsnota een subsidie van € 3,5 miljoen beschikbaar te stellen voor het mkb. Het mkb heeft vaak moeite om voor vroege fasen (ook wel ‘prototypen’ genoemd) voldoende ontwikkelfinanciering te vinden bij commerciële banken. Via de regionale ontwikkelingsmaatschappij InnovationQuarter wordt deze € 3,5 miljoen gecombineerd met rijksfinanciering voor hetzelfde onderwerp. Zo komt het bedrag beschikbaar voor het innoverende mkb in de regio. De middelen zijn vrijgemaakt vanuit de reserve Versterking Economie. De activiteiten die horen bij deze subsidie worden gespreid uitgevoerd over een aantal jaren.
Het mkb en de MIT-subsidieregeling
In de Begroting van 2025 moesten we voor de MIT-subsidie voor innovatie in het mkb (openstelling 2024) nog werken met schattingen. Inmiddels zijn de werkelijke verleningen en hun looptijden bekend. De verdeling van de subsidiebedragen over de jaren van de subsidielooptijd passen we daarom licht aan. De budgetmutatie (effect is - € 0,4 miljoen in 2025) is bescheiden in vergelijking met de subsidieopenstelling 2024 van ongeveer € 11 miljoen.
Daarnaast heeft het ministerie van Economische Zaken kortgeleden ook budget toegezegd voor het jaar 2025 van € 6,1 miljoen. Dit is nu in de budgetten verwerkt, gefaseerd over 2025 en verder. Voor 2025 betekent het een extra budget in de exploitatie van ongeveer € 1,5 miljoen.
Beleidsprestatie 4-1-2 Transitie van de tuinbouwketen
Wat willen we bereiken?
De provincie Zuid-Holland versnelt de transitie naar een toekomstbestendig en duurzaam tuinbouw- cluster om de toppositie te behouden. De provincie zet in op het clusteren en concentreren van de glastuinbouw, met aandacht voor de internationale concurrentiepositie en het behouden van voldoende ruimte voor glastuinbouw als economisch cluster. Dit is een tuinbouwketen met minder schadelijke uitstoot naar bodem, lucht en water. En een internationaal concurrerende tuinbouwketen, waar bedrijven een gezond verdienmodel hebben.
De provincie zet hiervoor een mix van instrumenten in: versterken van netwerken, financiële bijdragen, ruimtelijk beleid, regelgeving, dataverzameling en monitoring.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Er vonden geen beleidsmatige bijstellingen plaats. Wel wordt de afgesproken bijdrage van het onderwerp Tuinbouw in het budget 2025 naar het onderwerp ACCEZ (Accelerating Circular Economy in Zuid-Holland) verplaatst. Het gaat om € 0,15 miljoen.
Beleidsprestatie 4-1-3 Transitie van het havenindustrieel complex
Wat willen we bereiken?
Het Havenindustrieel complex (HIC) bestaat uit een groot industrieel complex, een logistieke hub en een maritiem cluster en is van groot belang voor de economie. Het HIC verkeert in een energietransitie, een grondstoffentransitie en een digitale transitie. De provincie Zuid-Holland wil deze transities en dit moderniseringsproces faciliteren en versnellen in samenwerking met mede overheden, Havenbedrijf Rotterdam, (vertegenwoordiging van) bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties. De provincie gaat daarvoor innovaties ondersteunen en duurzame investeringen stimuleren, organiserend vermogen van netwerken en samenwerkingsverbanden versterken en bijdragen aan het op orde brengen van randvoorwaarden. Dit doet de provincie met de inzet van haar economisch- en innovatie instrumentarium, haar ruimtelijk instrumentarium, haar taken op het gebied van infrastructuur en milieu en de lobby en samenwerking in Brussel en bij het Rijk.
De provincie zet zich als onderdeel van deze beleidskeuze ook in voor het behoud, de versterking en de verduurzaming van het Zuid-Hollandse maritieme cluster. De provinciale inzet komt grotendeels inhoudelijk voort uit de Regionale Maritieme Agenda en draagt bij aan de nationale Sectoragenda Maritieme Maakindustrie.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Het laatste restant van de rijksbijdrage voor NOVEX havengebied wordt dit jaar besteed en ter begroting gebracht. Het gaat om een klein bedrag van minder dan € 0,1 miljoen .
Beleidsprestatie 4-1-4 Digitale economie
Wat willen we bereiken?
De provincie wil de digitale transitie van de economie versnellen zodat de provincie zich digitaal innovatief kan blijven profileren. De digitale transitie is nodig om de concurrentiepositie te handhaven, efficiëntiewinsten te halen in een krappe arbeidsmarkt en om de circulaire en energie transitie te ondersteunen. Om de Zuid-Hollandse concurrentiepositie te handhaven, is het van belang dat ieder- een kan meekomen in de digitale transitie, ook mensen en ondernemers voor wie digitalisering niet vanzelfsprekend is.
Om dit te bereiken richt de provincie zich op digitale vaardigheden van inwoners en het midden- en kleinbedrijf (MKB). De provincie heeft in het bijzonder aandacht voor participatie, digitale geletterdheid, diversiteit en inclusie. Dit doet de provincie om ervoor te zorgen dat iedereen kan mee- komen in de digitale transitie. De digitale transitie vergt andere vaardigheden en kennis, de provincie wil ervoor zorgen dat zoveel mogelijk burgers en ondernemers kunnen meedoen om een armoedeval en uitsluiting te voorkomen, wat weer ten goede komt aan een sterke economie en de brede welvaart die de provincie nastreeft. De provincie probeert rond deze onderwerpen kennis en bewustzijn te verspreiden samen met haar partners: zoals gemeenten en onderwijsinstellingen, via festivals, trainingen, workshops en subsidies.
Er is hierbij aandacht voor de ethische vraagstukken rondom digitalisering, met bijzondere aandacht voor een van de grootste uitdagingen van dit decennium, het tekort aan arbeidskrachten in alle sectoren.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Er vonden geen bijstellingen plaats.
Beleidsprestatie 4-1-5 Circulair Zuid-Holland
Wat willen we bereiken?
De provincie wil een volledige circulaire samenleving in Zuid-Holland bereiken in 2050 met als tussendoel 50% minder verbruik van primaire fossiele grondstoffen, mineralen en metalen in 2030. De provincie zet in op verschillende inhoudelijke thema’s waar de provincie impact kan maken. Dit doet de provincie met een transitieaanpak in samenwerking met medeoverheden, bedrijven, kennisinstellingen en andere organisaties en groepen die aan de transitie bijdragen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Er vonden geen bijstellingen plaats.
Beleidsprestatie 4-1-6 Toekomstbestendige ruimte voor ondernemen
Wat willen we bereiken?
De provincie streeft naar een welvarend en krachtig Zuid-Holland met ruimte voor ondernemerschap. Een goed vestigingsklimaat met concurrerende, toekomstbestendige bedrijventerreinen, vitale, krachtige en aantrekkelijke stads- en dorpscentra en een sterke kantorenmarkt dragen daaraan bij. Het gaat daarbij om voldoende werklocaties van de juiste kwaliteit en op de juiste plek. De provincie zet daarom in op:
- Concurrerende en toekomstbestendige bedrijventerreinen;
- Concentratie en bundeling van nieuwe detailhandel primair in de centra van wijken, dorpen en steden;
- Juiste kantoor op de juiste plek;
- Selectief vestigingsbeleid voor grote ruimtevragers.
De provincie zet hiervoor verschillende instrumenten in zoals het opstellen van ruimtelijke regels, maar ook door flankerend beleid via subsidieregelingen, het delen van kennis en informatie, onderzoek, het organiseren van netwerken en het inzetten van ambassadeurs. De provincie past alle vier de vormen van overheidssturing uit het NSOB-kwadrantenmodel voor overheidssturing toe omdat de huidige vraagstukken vragen om meer dan (ruimtelijke) regels alleen.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Algemeen
Er vonden geen bijstellingen plaats.
Toekomstbestendige ruimte voor ondernemen
Verduurzaming
De herziene subsidieregeling Duurzame bedrijventerreinen ging op 1 mei open (€ 2 miljoen). Bij de Najaarsnota melden we hoe het met de inschrijvingen loopt.
Verduurzaming op bedrijventerreinen gaat ook via het programma Werklandschappen van de Toekomst dat het Instituut Voor Natuureducatie (IVN) uitvoert. De provincie tekende begin 2023 de overeenkomst (€ 1,5 miljoen, het IVN kreeg voor het programma ook een bijdrage uit het Nationaal Groeifonds). Het IVN liet kortgeleden weten dat het uitvoeringsprogramma meer tijd kost dan gedacht. Er wordt daarom € 0,2 miljoen aan activiteiten verplaatst naar 2028.
Beter benutten van bedrijventerreinen
In de maanden voor de Voorjaarsnota verlegden we onze aandacht naar een aantal onderwerpen. Dat komt doordat het beter benutten van bedrijventerreinen steeds belangrijker is. Incidenteel lastenbudget dat in 2026 en 2027 was beoogd voor innovatiestimulering maken we vrij en bewaren we om in te zetten voor het beter benutten van bedrijventerreinen (€ 3 miljoen). Daarnaast storten we € 0,7 miljoen uit het lastenbudget 2025 voor bedrijventerreinen terug in de reserve. We bewaren dit budget om in te zetten bij beter benutten. Ook binnen de eigen programmareserve herschikten we bestuurlijk beklemde middelen. Ze zijn vrijgemaakt voor dit onderwerp (€ 2,5 miljoen).
Beleidsprestatie 4-1-7 Human capital
Wat willen we bereiken?
De aanwezigheid van voldoende en goed geschoold personeel is een belangrijke randvoorwaarde voor een goed functionerende regionale economie en het slagen van de maatschappelijke transities (energie, circulair, digitalisering). Een arbeidspotentieel dat beschikt over de juiste kennis en vaardigheden, goed onderwijs om nieuwe instroom te realiseren en om bestaande werknemers bij en om te scholen, alsmede een goed werkende arbeidsmarkt zijn daarmee essentieel voor een krachtig Zuid-Holland.
Daarnaast is er een persoonlijk belang voor de mensen die het ‘menselijk kapitaal’ vormen. Waardevol werk versterkt namelijk de brede welvaart. Werk is tenslotte meer dan inkomen. Het vervult een belangrijke sociale en maatschappelijk functie, en voorziet in de mogelijkheid om je te kunnen ontplooien, deel te kunnen nemen en bij te kunnen dragen aan de maatschappij.
De provincie draagt bij aan het versterken van human capital. Dit doet ze door samen met de Economic Board Zuid-Holland (EBZ) geïnitieerde Human Capital Agenda 2.0 Zuid-Holland (HCA) uit te voeren, waarin kwantitatieve doelstellingen zijn benoemd die nodig zijn om tot die gewenste situatie te komen. Een agenda die inmiddels door meer dan 100 partijen in Zuid-Holland is onderschreven. Daarnaast investeert de provincie in een programmateam, dat gedetacheerd is bij de EBZ, en zorgt ze met een provinciale subsidieregeling voor cofinanciering van concrete projecten.
Wat gaan we doen om dit te realiseren?
Het ondersteunen van de uitvoering van de Human Capital Agenda Zuid-Holland
Er zijn geen wijzigingen in het programma. Wel houden we vanaf 2025 jaarlijks rekening met de effecten van aangevraagde verlenging van de looptijd van subsidies en met teruggaaf bij de afrekening aan het eind van de looptijd. Het effect van de schatting op het jaar 2025 is klein (€ 0,2 miljoen verplaatsing naar 2026 en 2027).